FIFA tung Asean Cup mới, bóng đá Đông Nam Á sắp bước vào ‘địa chấn’?

Lý do đến từ thông báo của FIFA vào ngày 26/10 về việc ra mắt FIFA Asean Cup, giải đấu quy tụ cả 11 đội tuyển Đông Nam Á. Tuyên bố này được Chủ tịch FIFA Gianni Infantino công bố sau khi ký biên bản ghi nhớ về hợp tác phát triển bóng đá giữa FIFA và ASEAN.

Infantino cho biết giải đấu “sẽ là sự bổ sung tuyệt vời cho lịch bóng đá khu vực” và “mở ra cơ hội để những cầu thủ xuất sắc nhất Đông Nam Á tỏa sáng trên sân khấu toàn cầu.” Tuy nhiên, nhiều người đặt câu hỏi: Với việc khu vực đã có AFF Cup – giải đấu được xem là “World Cup Đông Nam Á” từ năm 1996 – liệu FIFA Asean Cup có thật sự cần thiết?

Vì sao Đông Nam Á được FIFA chú ý

Trước khi trả lời câu hỏi đó, cần hiểu vì sao khu vực này lại trở thành tâm điểm chú ý của FIFA.

Đông Nam Á có hơn 700 triệu dân, là một trong những khu vực đam mê bóng đá nhất thế giới. Những con số khán giả minh chứng rõ điều đó: 57.696 người theo dõi Indonesia thắng Việt Nam 1-0 tại Gelora Bung Karno (3/2024), hay 61.512 khán giả chứng kiến Malaysia hạ Việt Nam 4-0 ở Bukit Jalil (6/2025).

Các giải vô địch quốc gia mạnh như Thai League, Liga 1 Indonesia hay V.League giúp nâng tầm bóng đá khu vực. Các CLB Johor Darul Ta’zim (Malaysia), Buriram United (Thái Lan) và Lion City Sailors (Singapore) – đội vào chung kết Asian Champions League Two 2025 – đã cho thấy sự phát triển đáng kể.

Theo chuyên gia Khairul Asyraf, FIFA cũng bị thu hút bởi những nhân vật có ảnh hưởng trong bóng đá khu vực như Forrest Li (Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Singapore, nhà sáng lập Sea Group), Tunku Ismail Sultan Ibrahim (Chủ sở hữu JDT, người có ảnh hưởng lớn tại Malaysia), Erick Thohir (Chủ tịch LĐBĐ Indonesia) hay Madam Pang (Chủ tịch LĐBĐ Thái Lan, thành viên gia tộc Lamsam).

“FIFA nhìn thấy sự trỗi dậy của những người có tầm ảnh hưởng và tiềm lực tài chính trong khu vực, cùng dân số đông, nên họ muốn tạo một sân chơi mới để Đông Nam Á khẳng định mình,” Khairul nhận định.

Cơ hội mới cho bóng đá khu vực

FIFA tuy chưa công bố thể thức hay thời điểm tổ chức, nhưng khẳng định sẽ phối hợp cùng AFC, AFF và các liên đoàn thành viên để xây dựng giải đấu.

Hiện nay, AFF Cup không nằm trong lịch thi đấu chính thức của FIFA nên các CLB không bắt buộc nhả cầu thủ. Điều này khiến nhiều đội tuyển mạnh, đặc biệt là Indonesia, Malaysia và Thái Lan, thường thiếu vắng trụ cột do lịch thi đấu trùng với giải quốc nội.

Nếu FIFA Asean Cup được đưa vào lịch FIFA, các CLB bắt buộc phải nhả cầu thủ, qua đó giúp giải đấu quy tụ những ngôi sao tốt nhất.

Đội trưởng tuyển Singapore Hariss Harun cho rằng: “Đây sẽ là cú hích lớn. Khi giải đấu được FIFA công nhận, các cầu thủ hàng đầu mới có thể tham gia, giúp nâng tầm chất lượng và hình ảnh khu vực.”

Cựu tuyển thủ Noor Ali, HLV CLB Geylang International, đồng tình: “Khi FIFA tham gia, mọi thứ sẽ chuyên nghiệp hơn – từ tổ chức, truyền thông đến tài chính. Điều đó mang lại cảm xúc đặc biệt cho cầu thủ và người hâm mộ.”

Một tin đồn gây chú ý là FIFA Asean Cup có thể trở thành vòng loại trực tiếp cho Asian Cup, điều sẽ khiến giải đấu này trở nên quan trọng và cạnh tranh hơn nhiều.

Học theo mô hình FIFA Arab Cup

FIFA cho biết FIFA Asean Cup sẽ “theo mô hình thành công của FIFA Arab Cup”. Giải đấu này vốn được tổ chức từ năm 1963, nhưng chỉ khi FIFA tiếp quản năm 2021 thì nó mới được hồi sinh và đạt tầm quốc tế.

Phiên bản năm 2021 có tổng giải thưởng 25,5 triệu USD, thu hút hơn 600.000 khán giả trực tiếp và 272 triệu người xem toàn cầu. Phiên bản 2025 nâng tổng thưởng lên 36,5 triệu USD, với 10 triệu USD cho đội vô địch.

Trong khi đó, AFF Cup 2024 chỉ trao 300.000 USD cho nhà vô địch và 100.000 USD cho á quân. Khairul nhận định: “Nếu FIFA mang thêm nguồn tài chính, số tiền đó sẽ chảy ngược về các liên đoàn và được đầu tư trở lại cho đào tạo trẻ, bóng đá cơ sở – điều mà khu vực đang rất cần.”

Hai giải đấu có thể song hành?

Các chuyên gia đồng thuận rằng FIFA Asean Cup sẽ là cú hích, nhưng cũng cảnh báo không nên tổ chức song song với AFF Cup.

Khairul nhận xét: “Tôi nghi ngờ việc hai giải tồn tại song song. SEA Games đã phải giới hạn độ tuổi U22 vì đã có AFF Cup. Khi FIFA bước vào, rất có thể chỉ còn một giải đấu tồn tại.”

Đội trưởng Hariss Harun cũng lưu ý: “Cầu thủ hiện phải chơi quá nhiều trận, từ giải quốc nội, cúp châu Á đến tuyển quốc gia. Thêm một giải nữa sẽ quá tải. Dù là AFF Cup hay FIFA Asean Cup, chúng ta chỉ cần một giải thực sự đại diện cho bóng đá Đông Nam Á.”

FIFA Asean Cup hứa hẹn mang lại danh tiếng, tiền bạc và cơ hội phát triển chưa từng có cho bóng đá khu vực. Tuy nhiên, việc nó có thay thế hay song hành cùng AFF Cup vẫn là câu hỏi lớn. Cả người hâm mộ lẫn giới chuyên môn đều đang chờ xem liệu đây sẽ là “cú hích vàng” hay một sự trùng lặp không cần thiết trong lịch sử bóng đá Đông Nam Á.